Info jeugd - gebiedsscans 2019
Er is informatie gezocht over gezondheid en leefomgeving van kinderen en jeugdigen. De aantallen per dorp en wijk zijn dan echter klein, waardoor statistische vergelijking meestal niet mogelijk is. Hieronder wordt een aantal cijfers voor de hele gemeente Heerenveen gegeven, met enkele meer globale opmerkingen over verschillen tussen dorpen en wijken.
Daarnaast is een samenvatting gegeven van de Jeugdmonitor 2019 van GGD-Fryslân. Vanwege de kleine aantallen is in deze monitor gekozen voor een gebiedsindeling naar (delen van) woonservicezone.
Kinderopvang, buitenschoolse opvang
In totaal gaan in de gemeente Heerenveen bijna 1.400 kinderen naar een kindcentrum voor kinderopvang. Dat is ongeveer 65% van de kinderen tot 5 jaar. Ruim 1.400 kinderen gaan naar een kindcentrum voor buitenschoolse opvang.
Er zijn geen opvallende verschillen tussen de gebieden die voldoende groot zijn om vergelijking mogelijk te maken.
Voor- en vroegschoolse educatie (VVE)
In de gemeente Heerenveen krijgen ruim 200 kinderen VVE. Ongeveer de helft van deze kinderen behoort tot de zogenoemde doelgroepkinderen. De ouders van deze kinderen hebben een laag opleidingsniveau.
Er zijn geen opvallende verschillen per gebied in percentages kinderen die VVE krijgen. De doelgroepkinderen die VVE krijgen wonen vooral in het Centrum, Heerenveen Midden, De Greiden en De Akkers.
Leerlinggewichten
Van de leerlingen in het basisonderwijs in de gemeente Heerenveen heeft 5% (ongeveer 400) een leerlinggewicht, wat inhoudt dat de ouders een laag opleidingsniveau hebben.
Vooral op de scholen in Oudeschoot, en in mindere mate de scholen in Centrum, De Akkers en Nijehaske, zijn de aantallen wat hoger dan gemiddeld. Statistische vergelijking is echter niet goed mogelijk.
Speciaal onderwijs
Ongeveer 100 kinderen gaan vanuit de gemeente Heerenveen naar het speciaal onderwijs.
Vergelijking van gebieden is niet mogelijk.
Dyslexieverklaring
Een kleine 300 kinderen heeft een dyslexieverklaring.
Er zijn geen opvallende verschillen tussen de gebieden die voldoende groot zijn om vergelijking mogelijk te maken.
Speelplekken
Er zijn gemiddeld 4,5 speelplekken per wijk en dorp. Hieronder valt een volledige speeltuin, maar ook een trapveldje met een voetbal-doel of een speelplekje met 2 toestellen voor peuters. Zie voor de ligging van speelplekken https://www.heerenveen.nl/wonen/speelplekken-en-speeltoestellen/
Gezien het oppervlak van de verschillende dorpen en wijken zijn vooral in De Greiden en in Nijehaske relatief veel speelplekken.
Jeugdmonitor 2019 GGD-Fryslân
In de gemeente Heerenveen wonen zo’n 2.800 jongeren in de leeftijd van 12 tot 18 jaar (6% van de inwoners).
Uit de recente jeugdmonitor 12-18 jarigen van GGD Fryslân blijkt dat de Heerenveense jeugd vergeleken bij de jeugd in Friesland als geheel iets gezonder is. Het gaat om enkele procenten verschil. Er is gekeken naar: psychosociale problematiek, stress, slaapproblemen, overgewicht, voeding, bewegen, roken, alcohol- en drugsgebruik, problemen met social media en gamen, problemen met gehoor, pesten (daders en slachtoffers), ongewenste seksuele ervaringen en geestelijke en lichamelijke mishandeling, ziek thuis van school, moeite met rondkomen, mantelzorg en omgeving.
De Heerenveense 12 tot 18-jarigen wijken op de volgende punten enkele procenten af van de gemiddelde cijfers in Friesland voor deze leeftijdsgroep:
- Heerenveense jongeren sporten en bewegen meer
- zij roken en drinken minder
- en hebben minder vaak lichamelijke mishandeling meegemaakt.
Voor de jongeren geldt echter dat de leefstijl nog verbeterd kan worden. Het gaat dan onder meer, net als bij de volwassenen, om bewegen en gezonde voeding.
Op de vraag of er voldoende plekken in de buurt zijn om te bewegen of sporten en of er voldoende ontmoetingsplekken zijn, wordt door respectievelijk 29% en 68% van de jongeren aangegeven dat dit onvoldoende is. Dit is vergelijkbaar met de gemiddelde cijfers voor Friesland.
Samenvatting verschillen gezondheidsrisico’s tussen woonservicezones
De cijfers zijn uitgesplitst naar 9 gebieden. Vergelijking van de 30 wijken en dorpen was niet mogelijk vanwege de kleine aantallen. Slechts 3 gebieden zijn direct vergelijkbaar met de gebieden van de gebiedsscans, namelijk De Greiden, Skoatterwâld en Akkrum. De overige gebieden komen overeen met (de overige delen van) de woonservicezones. Voor het volledige overzicht van de percentages zie de rapportage ‘Jeugdmonitor 2019 GGD-Fryslân. Gebiedscijfers 12-18 jarigen Heerenveen’.
In onderstaande tabellen staan steeds eerst de percentages voor het deelgebied, en daarachter de gemiddelde percentages voor de gemeente Heerenveen. De aantallen jongeren per dorp en wijk zijn afgerond op 5-tallen.
Gezondheidsrisico’s volgens GGD-monitor
Jongeren 12-18 jaar in woonservicezone 1 : Heerenveen Noord-280 jongeren, Heerenveen Centrum-120 jongeren, de dorpen van De Streek/Oud Aengwirden-Gersloot Polder-185 jongeren en Haskerdijken-Nieuwebrug-50 jongeren.
| Gestrest door school of huiswerk | 32% / 23% | _ |
| Beweegt 5 of meer dagen in de week minstens 1 uur | 49% / 59% |
‘Slachtoffer van pesten’ en ‘afgelopen 4 weken ziek thuis’ komen minder dan gemiddeld voor.
Gezondheidsrisico’s volgens GGD-monitor
Jongeren 12-18 jaar in woonservicezone 2a : Skoatterwâld-530 jongeren.
Er zijn geen bovengemiddelde gezondheidsrisico’s voor de jongeren uit Skoatterwâld.
Sporten bij een club, vereniging etc. en lopend of op de fiets naar school komt bovengemiddeld veel voor. Bingedrinken komt minder voor dan gemiddeld, evenals het meemaken van geestelijke mishandeling (treiteren, kleineren of uitschelden), niet goed rondkomen van inkomen en jonge mantelzorger zijn.
Gezondheidsrisico’s volgens GGD-monitor
Jongeren 12-18 jaar in woonservicezone 2b : Oranjewoud-160 jongeren, De Knipe-150 jongeren en Bontebok-40 jongeren.
| Eet elke dag fruit | 22% /33% |
| Te weinig ontmoetingsplekken in de buurt | 81% /68% |
Overgewicht en het drinken van energiedrankjes scoren lager dan gemiddeld.
Gezondheidsrisico’s volgens GGD-monitor
jongeren 12-18 jaar in woonservicezone 3 : Jubbega-270 jongeren, Hoornsterzwaag-75, Oudehorne-70, Nieuwehorne-120 en Katlijk-65 jongeren.
| Gestrest over wat anderen van hem/haar vinden | 17% / 10% |
| Slachtoffer van pesten | 5% / 2% |
| Drinken suikerhoudende dranken | 51% / 32% |
Opm: Gezien de aantallen jongeren per dorp, is Jubbega het meest bepalend voor de resultaten.
Gestrest door huiswerk en school komt minder dan gemiddeld voor. Op de fiets of lopend naar school komt ook minder dan gemiddeld voor, maar minimaal 5 dagen per week minstens een uur bewegen per dag komt meer voor dan gemiddeld.
Gezondheidsrisico’s volgens GGD-monitor
Jongeren 12-18 jaar in woonservicezone 4 : Heerenveen Midden-200 jongeren, De Akkers-180, Oudeschoot-120 en Mildam-65 jongeren.
| Drinken van water | 62% /70% |
| Wekelijks sporten bij een club, vereniging, sportschool | 70% /79% |
| Bingedrinken | 24% /17% |
| Ooit harddrugs en/of lachgas gebruikt | 13% / 6% |
| Dader pesten op school | 7% / 3% |
Gezondheidsrisico’s volgens GGD-monitor
Jongeren 12-18 jaar in woonservicezone 5a : De Greiden-630 jongeren.
| Onvoldoende weerbaar | 9% / 5% |
| Matig en ernstig overgewicht | 16% /10% |
| Elke dag groente | 34% /44% |
| Elke dag fruit | 24% /33% |
| Beweegt 5 of meer dagen in de week minstens 1 uur | 44% /59% |
| Wekelijks sporten bij een club, vereniging, sportschool | 70% /78% |
| Laatste 4 weken ziek thuis | 37% /29% |
| Moeite met rondkomen | 14% / 7% |
| Voelt zich wel eens onveilig in de buurt | 14% / 9% |
Gezondheidsrisico’s volgens GGD-monitor
Jongeren 12-18 jaar in woonservicezone 5b : De Heide-135 jongeren, Nijehaske-305 jongeren en Nieuweschoot-15 jongeren.
| Beweegt 5 of meer dagen in de week minstens 1 uur | 46% /59% |
| Dader cyberpesten | 6% / 2% |
| Jonge mantelzorger | 17% / 9% |
Opm: Gezien het kleine aantal jongeren in Nieuweschoot zijn de twee grote wijken het meest bepalend voor de resultaten.
Eten van groente en fruit, water drinken en lidmaatschap van vereniging of club komt meer dan gemiddeld voor.
Gezondheidsrisico’s volgens GGD-monitor
Jongeren 12-18 jaar in woonservicezone 6a : Akkrum-315 jongeren.
| Voelt zich gestrest over wat anderen van hem/haar vinden | 17% /10% |
Eten van fruit, minimaal 5 dagen een uur bewegen per dag komt meer dan gemiddeld voor en slachtofferschap van cyberpesten minder.
Gezondheidsrisico’s volgens GGD-monitor
Jongeren 12-18 jaar in woonservicezone 6b : Nes-180 jongeren en Aldeboarn-115 jongeren.
| Wel eens geestelijk mishandeld (treiteren, kleineren of uitschelden) | 9% / 4% |
Eten van groente en minimaal 5 dagen een uur bewegen per dag komt meer dan gemiddeld voor.
Voor de definities van de indicatoren in de tabel zie de toelichting onder ‘Het onderzoek’.