Democratie0513.nl > Monitoren democratisering > Mildam Noord

Inwoners van noordelijk Mildam zijn door de gemeente Heerenveen gevraagd om een plan te maken voor herbestrating en herinrichting van Noord-Mildam. Zeker twintig inwoners hebben zich in 2018 aangemeld voor een werkgroep en hebben een plan gemaakt en gepresenteerd op 2 april 2019 aan het dorp. Hoe hebben deze deelnemers het hele proces ervaren en beleefd? Wat kunnen we leren van de herinrichting van Mildam-Noord en welke mechanismes komen we tegen?

Uitkomsten Mildam Noord

Onderstaande uitkomsten van het onderzoek zijn gebaseerd op:

  • Gesprekken met 8 respondenten: waarvan 6 werkgroepleden en 2 inwoners
  • Gesprekken met 4 ambtenaren
  • Observatie van de bijeenkomst van 2 april 2019
  • Bezwaarschrift ingediend op
  • Mail van voorzitter plaatselijk belang Mildam
  • Communicatie via website: https://www.maakhet.nl/groep/mildam-grootonderhoud/
  • Dorpsvisie plaatselijk belang

Inclusie

We kunnen spreken van Inclusie als de groep deelnemers representatief is voor het dorp Mildam of voor het vraagstuk (de herinrichting van Mildam Noord).

De wijze van uitnodigen was door een brief huis aan huis verstuurd aan alle inwoners van Mildam-Noord. De inwoners zijn uitgenodigd voor een bijeenkomst over de herinrichting van Mildam-Noord. Tijdens die bijeenkomst konden inwoners zich aanmelden voor de werkgroep om een plan te maken. 20 inwoners hebben zich aangemeld als werkgroeplid. Niet alle deelnemers waren even actief in de werkgroep.

Quote deelnemer: “De zaal in het café zat bomvol”

Alle geïnterviewden vertellen dat er een grote opkomst was voor de 2 bijeenkomsten (40 en 90 deelnemers) en voor deelname aan de werkgroep (20 deelnemers). De groep was divers en de betrokkenheid werd als groot ervaren. De leeftijdsgroep 18 – 45 jaar was iets ondervertegenwoordigd in de werkgroep. 18 % van de inwoners van Mildam heeft een leeftijd tussen de 25 tot 45 jaar. De groep 45 tot 65+ bestaat uit zo’n 60% van de inwoners van Mildam.

Conclusie inclusie

Er is sprake van inclusie. Er was grote betrokkenheid van een diverse groep inwoners. De groep deelnemers is representatief voor het vraagstuk, de herinrichting van Mildam-Noord.

Burgerschap

Je kunt spreken van de aanwezigheid van Burgerschap als de deelnemers tevreden zijn over het proces, initiatieven nemen en als ze bereid zijn om nogmaals te participeren. Deelnemers hebben ook verteld waarom ze wilden meedoen in de werkgroep en of ze iets hebben geleerd van het proces.

Deelnemers aan de werkgroep gaven aan dat zij meedoen omdat ze:

  • Ook al betrokken zijn vanuit een andere functie in het dorp, bijvoorbeeld als lid van het plaatselijk belang of als buurt coördinator.
  • Kennis van zaken hebben
  • Onvrede met het achterstallig onderhoud hebben
  • Het leuk en belangrijk vinden om mee te praten en mee te beslissen
  • Een direct eigen belang hebben en dat voor elkaar willen krijgen
  • Mensen willen leren kennen

De deelnemers zijn niet actiever geworden na deelname aan het proces. Zij waren reeds actief in het plaatselijk belang of zij deden eenmalig mee omdat zij een belang hadden in de herinrichting. De aanwezige kennis en kunde over groen, onderhoud en verkeersmaatregelen van de werkgroepleden viel positief op. De werkgroepleden geven aan dat veel van deze kennis reeds aanwezig was en niet per sé opgedaan is tijdens dit proces.

Conclusie Burgerschap

Er is deels sprake van Burgerschap. De deelnemers zijn deels maatschappelijk actieve inwoners. Ze zijn niet actiever of meer betrokken inwoners geworden na deelname aan het proces.

Deliberatie

Je kunt spreken van de aanwezigheid van deliberatie als in een debat de deelnemers naar elkaar luisteren en standpunten uit kunnen wisselen. Ze moeten bereid zijn om overtuigd te worden door de ander met rationele argumenten. Dit vraagt van de deelnemers dat zij rationeel en open kunnen delibereren. Zij moeten daarnaast in staat en bereid zijn om hun mening aan te passen en oog te hebben voor het maatschappelijke belang.

Respondenten geven aan dat zij ideeën hebben aangedragen. Bijna alle respondenten zeggen dat de gesprekken goed verliepen, er is geluisterd en ideeën van anderen zijn aangehoord. Iedereen mocht zijn eigen idee op een grote tekening van zijn/haar eigen straat visueel maken. Er heeft geen afweging plaatsgevonden door de werkgroepleden.

Conclusie Deliberatie

Er is deels sprake van Deliberatie. De deelnemers hebben overwegend ervaren dat er naar elkaar is geluisterd. Meningen zijn gedeeld en deels gerespecteerd. Er was deels sprake van inzet op eigen belang.

Invloed

Er is sprake van de aanwezigheid van de democratische waarde invloed als er geluisterd is naar de ideeën van burgers, als meningen gerespecteerd zijn en als er een (beleids)verandering heeft opgetreden.

Alle respondenten zeggen dat er gelegenheid was om je mening te geven. Meer dan de helft van de respondenten (5 inwoners) geeft aan dat er niet altijd naar de meningen is geluisterd. Soms hadden de werkgroepleden hier begrip voor, want “niet alles kan”. Soms konden zij zich ook niet vinden in de argumenten van de ambtenaren.

Quote deelnemer: “Goede suggesties die buiten de kaders vielen daar werd niets mee gedaan.”

Tijdens de bijeenkomst op 2 april werd duidelijk dat een aantal inwoners verwachtten dat zij nog invloed konden hebben op de inhoud van het plan. Deze verwachting kwam op dat moment niet uit, ambtenaren wilden niet veel meer veranderen aan het plan. Twee inwoners hebben bezwaar aangetekend op het plan. De herinrichting van Mildam-Noord zal waarschijnlijk in het najaar van 2019 starten. Er zijn nog geen zichtbare veranderingen na het maken van het plan maar de werkgroepleden hebben een sterk vertrouwen in de uitvoering ervan (zie legitimiteit).

Conclusie Invloed

Er is onvoldoende sprake geweest van Invloed. Deelnemers hebben gelegenheid gehad om hun mening te geven maar een meerderheid heeft ervaren dat er onvoldoende naar deze mening is geluisterd.

Legitimiteit

Als er sprake is van een sterk vertrouwen en een sterke acceptatie (van het plan) en tevredenheid (met de uitvoering en opbrengst) dan kunnen we spreken van aanwezigheid van legitimiteit als democratische waarde.

De deelnemers geven aan dat het plan grotendeels wordt geaccepteerd door henzelf en door het dorp. Alle deelnemers hebben er vertrouwen in dat het plan uitgevoerd gaat worden. Er is enige zorg over een mogelijke vertraging in de uitvoering. De deelnemers zijn overwegend tevreden met het proces.

Conclusie Legitimiteit

Er is sprake van Legitimiteit. Alle deelnemers zijn overwegend positief over het plan en zij hebben vertrouwen dat het plan uitgevoerd gaat worden. De deelnemers zijn overwegend tevreden over het proces.

Transparantie

Er is sprake van de aanwezigheid van de democratische waarde Transparantie als informatie helder en duidelijk is gedeeld en als er duidelijkheid is over rollen en taken.

Quote deelnemer: “Wat is nu de taak van een werkgroeplid en wat doen we als de meningen verschillen.”

Alle respondenten geven aan dat de uitnodigingen en informatie over de bijeenkomsten duidelijk en toegankelijk waren voor iedereen. Zij geven daarnaast aan dat het de taak van de werkgroep leden was om ideeën in te brengen. Niet om besluiten te nemen. De informatie tijdens de bijeenkomst van 2 april was deels onduidelijk. Er was onduidelijkheid over de status van het plan: was er voor inwoners wel of niet ruimte om het plan te wijzigen? Een aantal deelnemers heeft ervaren dat er geen ruimte was voor aanpassing van de plannen. Daarnaast is aangegeven dat de (plan)tekeningen die gepresenteerd zijn op 2 april onduidelijk (niet leesbaar) waren. Alle respondenten hebben onduidelijkheid ervaren over de taak van de werkgroepleden om hun straten te vertegenwoordigen en draagvlak te organiseren. Een aantal respondenten zegt dat de inwoners ook zelf een verantwoordelijkheid hebben om informatie te halen en het contact te zoeken met hun buren. Een aantal respondenten zegt dat zij een volgende keer de straatvertegenwoordiging anders willen of zouden oppakken.

Door alle respondenten werd gezegd over de straatvertegenwoordiging:

  • Een aantal inwoners zijn tijdens het maken van de plannen te weinig en op ongelijke wijze geïnformeerd over de plannen.
  • Een aantal inwoners voelden zich niet gehoord en niet betrokken, er is een bezwaarschrift ingediend.

Conclusie Transparantie

Er is geen sprake van Transparantie. Er is onduidelijk ervaren over de status van het plan en over de mogelijkheden voor inwoners om plannen te wijzigen. Er is onduidelijkheid geweest over de taak van de werkgroepleden om draagvlak te organiseren.

Efficiëntie

Er is sprake van efficiëntie als de werkgroep leden het idee hebben dat er balans bestaat tussen de inzet van tijd en de opbrengsten. Alle werkgroep leden vinden dat hun tijd goed besteed is en dat de inzet en tijd die zij gestoken hebben in het maken van de plannen prima te doen is en dat het zinvol was. Eén werkgroep lid heeft aangegeven dat het toch nog meer tijd heeft gekost dan gedacht. Eén werkgroeplid gaf aan dat het proces te snel is verlopen en dat er meer tijd en aandacht nodig was voor een goede afronding van het proces.

Conclusie Efficiëntie

Er is sprake van Efficiëntie, de werkgroepleden vonden dat er een goede balans bestond uit de inzet van tijd en de opbrengsten.

Wat ambtenaren vertellen

Ambtenaren vertellen dat Mildam-Noord een dorp is met betrokken inwoners. Ze vertellen ook dat er onduidelijkheid was over de taak van de werkgroepleden om alle straatbewoners te informeren en te betrekken bij de plannen. Zij geven aan dat er achteraf nog vragen of nabranders zijn geweest maar dat dit gebruikelijk is bij een herinrichting van een dorp. Ambtenaren geven aan dat ze in de slotbijeenkomst duidelijker hadden moeten vertellen dat er op de avond nog gelegenheid was om suggesties te doen.

Quote ambtenaar: “De avond had ingericht moeten worden als een besluitenavond. We hebben weer veel geleerd en we nemen dat mee.”

Analyse en conclusie

Het proces, de herinrichting van Mildam-Noord mocht rekenen op een grote betrokkenheid van de inwoners van Mildam-Noord. Een grote groep inwoners heeft zich aangemeld als werkgroeplid en/of is afgekomen op een bijeenkomst.

De werkgroepleden zijn inwoners die met name vanuit een direct belang of interesse meedoen, ofwel actieve inwoners zijn die lid zijn van het plaatselijk belang. Ambtenaren noemen Mildam-Noord een dorp met veel betrokken inwoners. Dat is mogelijk. Het is ook mogelijk dat zodra een onderwerp direct het belang van inwoners raakt dat zij eerder geneigd zijn om betrokken te zijn.

De werkgroepleden hebben de opdracht gekregen om draagvlak te organiseren bij de straat die zij vertegenwoordigen. Dit is in sommige straten goed gelukt en in sommige straten is het misgegaan. Tijdens de bijeenkomst op 2 april is verzet of protest gekomen op de plannen. David van Reybrouck zegt dat wanneer inwoners meedoen aan besluitvormingsprocessen dat dan daarmee draagvlak en draagkracht georganiseerd is voor de plannen. De werkgroepleden van Mildam-Noord nemen niet allemaal als vanzelfsprekend dat zij vertegenwoordigers zijn en draagvlak moeten regelen in hun eigen straat. Bovendien kunnen onderlinge relaties een belangrijke rol spelen. Kunnen mensen met elkaar overweg, of niet.

Het proces Mildam-Noord heeft een concreet plan opgeleverd dat uitgevoerd kan worden en waar inwoners tevreden mee zijn. Inwoners en werkgroepleden hebben vertrouwen dat het plan uitgevoerd gaat worden zoals het in samenwerking tot stand is gekomen. De indruk bestaat wel dat het proces waarschijnlijk wat zorgvuldiger was verlopen als er wat meer tijd was besteed aan het maken van afspraken over het proces en wie waarover gaat op welk moment. Het proces heeft voor de werkgroepleden een goede balans tussen inzet van tijd en opbrengst.

X